Overal in het land gonsde het van de bouwactiviteiten en kwamen nieuwe kanalen, spoorwegen, sluizen en bruggen tot stand. De aanleg van het Noordzeekanaal verbond Amsterdam rechtstreeks met de zee. Ook Rotterdam kreeg een Nieuwe Waterweg. De IJmuider sluis werd de grootste sluis van de wereld en Brug Kuilenburg Europa’s grootste spoorbrug. Er werd reuzenarbeid verricht.

Het initiatief is afkomstig van Willem van der Ham die een unieke foto-collectie heeft ontdekt die verspreid ligt in diverse Nederlandse archieven en museumdepots. De foto’s zijn gemaakt door de beste fotografen uit die tijd. De eerste foto’s dateren uit 1861. In 1869 besloot de minister dat de bouw en aanleg van alle openbare werken van het Rijk moesten worden gedocumenteerd. Het zijn getuigenissen uit het nabije verleden die de enorme schaal van de ingrijpende veranderingen en de noeste arbeid van mens en machine laten zien die Nederland heeft gemaakt tot wat zij nu is.

Ook nu staat Nederland voor grote uitdagingen door de klimaatsverandering en stijging van de zeespiegel. Reuzenarbeid is daarmee een ongekende kennis- en inspiratiebron voor iedereen die zich met de inrichting van het toekomstige Nederland bezighoudt.

Waarom nu?

• Het project sluit aan op de hedendaagse opgave om Nederland toekomstbestendig te maken
• 2021 is het Jaar van het Landschap, uitgeroepen door het Nederlandse Bureau voor Toerisme en Congressen
• 2021 is het Jaar van de Waterbouw, uitgeroepen door de Vereniging van Waterbouwers
• 2021 is het Europese Jaar van het spoor/de trein, uitgeroepen door de Europese Unie
• De tentoonstellingen in de buitenlucht zijn corona-proof
• Het is 150 jaar geleden dat Nederland op de schop ging en veel bruggen, sluizen en sporen vieren in 2021 een jubileum
• Het is 160 jaar geleden dat de eerste landschapsfoto in Nederland werd gemaakt

De problemen van toen:

• Economische achterstand
• Verouderde infrastructuur
• Gevaar van overstromingen door rivieren en zee
• Woeste grond en slechte waterhuishouding

De opgave van nu:

• Klimaatverandering
• Zeespiegelstijging
• Verdroging
• Congestie
• Goede balans mens en natuur
• Verstedelijking

Het project Reuzenarbeid wordt mogelijk gemaakt door een samenwerking tussen zeer uiteenlopende partijen, zoals Stichting TOEN, uitgever en ontwerpers, musea, bezoekerscentra, universiteiten en rijksoverheden. Het project wordt inhoudelijk en financieel gesteund door bedrijven die nauw betrokken zijn en waren bij de bouw van spoorwegen, bruggen, sluizen, kanalen, dijken, nieuwe rivieren en havens. 

Dit jaar zullen op diverse locaties exposities en tentoonstellingen plaatsvinden binnen het thema Reuzenarbeid. In het landschap en bij bouwplaatsen zullen gigantische foto’s van Reuzenarbeid op doeken of billboards verschijnen. In een aantal musea worden tentoonstellingen georganiseerd met een introductiefilm en het beeldmateriaal van Reuzenarbeid.
Deelnemende musea en bezoekerscentra:

• Nationaal Baggermuseum te Sliedrecht
• Keringhuis in Hoek van Holland 
• Museumgemaal Beijerinck, Capelle aan den IJssel
• Nationaal Onderwijsmuseum
• Biesboschmuseumeiland te Werkendam,
• Gouverneurs Huis/streekarchief Streekarchief Langstraat Heusden Altena 
• Hannemahuis Harlingen
• Gevangenismuseum Veenhuizen
• Watersnoodmuseum Ouwerkerk
• Industrieel museum Zeeland Sas van Gent
• Scheepvaartmuseum Amsterdam
• Erfgoed Zutphen, Stadsmusea Zutphen, Walburgis kerk Zutphen

Vanaf november 2021 tot en met december 2022 zijn de foto's van Reuzenarbeid te zien, steeds met een ander thema en in een andere context.  De tentoonstellingen vinden zowel buiten als binnen plaats.

Walburgiskerk Zutphen

Reuzenarbeid voor de koningin, de foto's van openbare werken in het Vaderlandsch album aangeboden ter gelegenheid van het huwelijk van koningin Emma.

12 november 2021 tot en met maart 2022
In samenwerking met Musea Zutphen.

 Op 22 april 1879 kreeg koningin Emma ter gelegenheid van haar huwelijk tien portefeuilles, waarin 434 werken van Nederlandse geleerden, letterkundigen en kunstenaars waren opgenomen. De portefeuilles waren opgeborgen in een fraaie kast. Met dit Het Vaderlandsch Album wilden enkele vooraanstaande Nederlanders Emma ‘toonen wat haar nieuwe Vaderland was en is, wat het kon en kan volbrengen, welke groote werken en belangrijke voorwerpen van kunst en wetenschap, die in vreemde landen worden bewonderd en gevolgd, het bezit’. 

Tot de ‘groote werken’, die ook buiten de landsgrenzen werden bewonderd en gevolgd, moeten zeker de projecten van waterstaat en spoorwegen gerekend worden. Een portefeuille van Het Vaderlandsch Album bevatte 75 foto’s van kanalen, sluizen en havenwerken, een andere 99 foto’s van de aanleg van het spoorwegnet. Zo kreeg de nieuwe, uit Duitsland afkomstige koningin een spoedcursus Nederlandkunde, een inburgeringscursus, een vooral dankzij de foto’s ook een beeld hoe Nederland gedurende het koningschap van haar echtgenoot was veranderd. Als hij herinneringen aan een belangrijke opening of eerstesteenlegging ophaalde, kon zij dat tenminste een beetje plaatsen. In Musea Zutphen is de prachtige kast te bewonderen.  Een selectie van de inhoud is in de Credo Kapel van de Walburgis Kerk te zien. 

BiesboschMuseumEiland Reuzenarbeid in rivierenland

Reuzenarbeid in en om de Biesbosch. April 2022. De Biesbosch is de bakermat van de waterbouw. Het gebied zelf was een grote tuin vol wilgen en ander hout. Hiermee werden enorme zinkstukken en andere dijkbeschermingsmaterialen gebouwd. Zonder zinkstuk had Nederland niet kunnen bestaan. In Sliedrecht, Werkendam en plaatsen als Papendrecht en Hardinxveld Giessendam zijn de meeste baggeraars gevestigd en de scheepswerven die de baggerschepen maakten. Deze bedrijven opereren wereldwijd en zijn koplopers in de maritieme technologie. In de plaatsen rondom de Biesbosch woonden ook de meeste polderjongens die van werk naar werk verhuisden. In de negentiende eeuw werden de rivieren aangepakt. Het was een enorm project om de grote rivieren veilig en goed bevaarbaar te maken. Dit onderdeel staat in het teken van de rivierverbeteringen en de opkomst van de moderne aannemerij.

Reuzenarbeid in Rotterdam. 150 jaar Nieuwe Waterweg

We werken met de gemeente Rotterdam en het stadsarchief aan een buitententoonstelling in Hoek van Holland. Opening begin maart 2022, ter gelegenheid van het feit dat het op 9 maart 2022 150 jaar geleden is dat het eerste stoomschip het nieuwe zeegat uitvoer.

Overige tentoonstellingen

Met diverse partijen bereiden we meer tentoonstellingen voor. Meer informatie volgt spoedig.

Op deze website zal een overzicht komen te staan van 19e-eeuwse diverse fotocollecties van openbare werken.  De basis wordt gevormd door een digitale interactieve kaart waarop per project informatie en alle foto’s te vinden zijn. De web-viewer wordt gerealiseerd door Tresor van TU Delft. 

Zo wordt deze bijzondere maar zeer kwetsbare collectie foto’s voor het nageslacht behouden. Alle foto’s die zich in verscheidene archieven en museale collecties bevinden, worden voor het eerst bijeen gebracht en toegankelijk gemaakt voor breed publiek. De basis wordt gevormd door een digitale interactieve kaart waarop per project informatie en alle foto’s te vinden zijn. De web-viewer wordt gerealiseerd door Tresor van TU Delft.
Deze viewer zal op meerdere manieren te raadplegen zijn, via deze website, als onderdeel van de routes, ter ondersteuning van  tentoonstellingen en op de websites van onze partners.
Nieuwsgierig naar de viewer? Hier kunt u alvast een kijkje nemen in de bèta versie van de applicatie.

Willem van der Ham heeft een unieke fotocollecties bestaande uit een paar duizend foto’s ontdekt die verspreid liggen in diverse Nederlandse archieven, museumdepots en universiteitscollecties. Hiervan worden op dit moment zoveel mogelijk foto’s gedigitaliseerd en ontsloten in de web-viewer “Reuzenarbeid op de kaart”.

De foto’s zijn gemaakt door de beste fotografen uit die tijd. De eerste foto’s dateren uit 1861. In 1869 besloot de minister dat de bouw en aanleg van alle openbare werken van het Rijk moesten worden gedocumenteerd. Het zijn getuigenissen uit het nabije verleden die de enorme schaal van de ingrijpende veranderingen en de noeste arbeid van mens en machine laten zien die Nederland heeft gemaakt tot wat zij nu is. De foto's zijn afkomstig uit collecties van bijvoorbeeld van TU Delft, Universiteit Leiden en diverse stadsarchieven. 

Via de app van IZI-travel zullen de komende tijd verschillende routes beschikbaar komen langs bijzondere werken. Met deze app kunt gemakkelijk zelf een kijkje nemen bij de reuzen in het landschap.

Route 1: De deltaroute stormvloedkering Hollandse IJssel